بازار بورس چیست ؟
بازار بورس
بازار بورس چیست ؟
در جواب اینکه بازار بورس چیست باید گفت بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می گیرد .در واقع هر زمان شرایطی پیش می آید که بین فروشنده و خریدار ارتباط برقرار می شود،و معامله ای صورت می گیرد ،بازار تشکیل شده است .این شرایط به وجود آمده می تواند در مکانی خاص و به صورت حضوری باشد .یا در شبکه های ارتباطی مثل اینترنت صورت بگیرد. در بازار بورس دو نوع دارایی وجود دارد ( دارایی واقعی و دارایی مالی ).
1 ــ دارایی واقعی :
می توان گفت دارایی های واقعی در بازار بورس در واقع همان دارایی های فیزیکی هستند . برای مثال : زمین ، کالاها ، ساختمان ، ماشین ، لوازم خانگی و… دارایی های واقعی گفته می شوند.
2 ــ دارایی مالی :
می توان گفت دارایی های مالی در بازار بورس شامل دارایی های کاغذی یا به شیوه بهتر گفته شود. دارایی هایی مثل اسناد ، دارایی های مالی هستند . برای مثال سهام یا اوراق مشارکت دارایی های مالی گفته می شود.
بازار بورس چیست ؟
بازار بازاری است که در آن دارایی های مختلف معامله می شوند . با توجه به تعریف بورس می توان بازارها را به سه دسته تقسیم کرد.
1ــ بورس کالا :
بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای مشخص به صورت دائم و فعال صورت می گیرد. بازار کالا نام دارد . در این بورس مواد خام و مواد اولیه معامله می شوند. و نام گذاری بورس کالا به نام همان کالایی است که معامله می شود.برای مثال هنگامی که نفت مورد معامله قرار بگیرد نام بازار ، بورس نفت است. یا اگر گندم مورد معامله قرار بگیرد نام بازار، بورس گندم است.
2ــ بورس ارز:
در بازار بورس ارز خرید و فروش پول های خارجی صورت می گیرد. برای مثال دلار ، پوند و … ، این بازار در کشور ما فعالیت بالایی ندارد. اما در کشور های پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.
3ــ بورس اوراق بهادر :
در بورس اوراق بهادر دارایی های مالی مورد معامله قرار می گیرد. از قبیل سهام ، اوراق مشارکت و…
در کشور ایران بورس اوراق بهادر به بازاری گفته می شود .که در محلی معیین به طور رسمی و دائمی تشکیل شود . به بورس اوراق بهادر به اختصار بورس گفته می شود.
بورس اوراق بهادر چه می کند ؟
اوراق بهادر شرایطی را به وجود می آورد که دو گروه از مردم که سرمایه گذاران و سرمایه پذیران نامیده می شوند به صورت قانونی در یک فعالیت اقتصادی شرکت می کنند .در بورس اوراق بهادر این دو گروه نه تنها نیاز های یک دیگر را تامین می کنند بلکه از سود و منفعتی که این فعالیت برای آنها دارد نیز بهره مند می شوند.
به طور کلی مردم به دو دسته تقسیم می شوند ، کسانی که پول ، سرمایه ، پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار بکنند. و کسانی که توانایی فعالیت های اقتصادی را دارند اما پول ، سرمایه و پس انداز کافی ندارند. این دو دسته از مردم نه تنها یکدیگر را نمیشناسند. بلکه تعداد آنها نیز کم نیست و ویژگی های متفاوتی دارند. برای مثال می توان گف مقدار پس انداز سرمایه گذاران با یکدیگر تفاوت دارد .
سرمایه گذاران:
سرمایه گذاران دارای ویژگی های متفاوتی هستند. برای مثال می توان گفت مقدار پس انداز سرمایه گذاران با یکدیگر تفاوت دارد .بعضی از آنها دارای پس انداز کم و بعضی از آنها دارای پس انداز های کلان می باشندهمچنین سلیقه آنها نیز تفاوت دارد . بعضی ها علاقه مند به سود کم در کوتاه مدت و بعضی ها به دنبال سود زیاد در بلند مدت هستند.
سرمایه پذیران :
سرمایه پذیران هم درای ویزگی های متفاوتی هستند. برای مثال هر گروه از آنها در زمینه متفاوت فعالیت می کنند. و با توجه به فعالیت آنها از سود های متفاوتی بهره مند هستند. همچنین در اداره مراکز تولیدی خودشان نیز دارای سلیقه های متفاوت هستند.
مشکل بزرگ این دوگروه :
هنگامی که این افراد با سرمایه های متفاوت می خواستند. شروع به کارکنند و در فعالیت های اقتصادی بزرگ شریک شوند .قادر به تصمیم گیری برای اینکه سهم و سرمایه خود را به چه قیمت بفروشند. یا در کجا سرمایه گذاری کنند ، نبودند.
برای مثال فردی که دارای 100 سهم از 125 سهم در یک کارخانه بود. قادر به تصمیم گیری برای قیمت فروش سهم خود در همان روز را نداشت .و نمی دانست چگونه می تواند قیمت سهام خود را مشخص کند. نمی دانست چقدر زمان ، جه مقدار افراد یا چقدر هزینه برای محاسبه کردن قیمت کارخانه نیاز است .
بورس:
به وجود آوردن یک فضای مناسب و قانونمند برای برآوردن خواسته های این دو گروه با حفظ حقوق آنها از کارهای مهمی است که بازار بورس انجام داده .
این بازار با طراحی سازوکاری توانست این مشکل را حل کند. به صورتی که هر فرد با هر میزان سهم در هر زمان که تصمیم به فروش سهامش بگیرد. می تواند از قیمت سهامش آگاه شود و یا حتی اگر این فرد تصمیم به فروش نداشته باشد. بازهم می توند فقط از قیمت سهام خود آگاهی پیدا کند. برای مثال می توان گف مقدار پس انداز سرمایه گذاران با یکدیگر تفاوت دارد .
شاخص بورس و مزایای آن :
شاخص نماینده برآیند سهام های بورس است که دارای مزایایی از جمله : کسب سود ، سرمایه گذاری با مبلغ اندک و… است.
در واقع مزایایی که بورس دارد .فقط برای شخص سرمایه گذار نیست بلکه با فراهم کردن سرمایه گذاری افراد با سرمایه کم می تواند. به اوضاع اقتصادی عموم جامعه کمک کند.همچنین با کنترل مقدار نقدینگی در کشور باعث می شود .که توزیع ثروت از روندی عادلانه پیروی کند .
همچنین اگر مردم با سرمایه کم به بازار بیایند. و سرمایه گذاری کنند نه تنها از رکود پول خود جلوگیری می کنند. بلکه به رشد فعالیت شرکت های متفاوت و صنعت نیز کمک می کنند.
چرا سرمایه گذاری در بورس ؟
سرمایه گذاری در بورس نقش زیادی در رونق اقتصادی دارد .زیرا با این کارمنابع مالی مورد نیاز بنگاه های اقتصادی برای توسعه و پیشرفت فعالیت ها تامین شده.و در نتیجه باعث اشتغال زایی ، رونق کسب و کار ، رشد ، شکوفایی اقتصاد کشور خواهد شد.
مهم ترین مزایای بورس برای سرمایه گذاران :
1ــ کسب درآمد:
سرمایه گذاری در بورس هنگامی با تجزیه و تحلیل مالی همراه باشد .همچنین به صورت آگاهانه صورت بگیرد باعث تامین هدف مشخص شده .از دو طریق می شود. ( دریافت سود نقدی و افزایش قیمت سهام).
2ــ شفافیت و امنیت در سرمایه گذاری :
می توان گفت یکی از مهم ترین مزایایی که سرمایه گذاری در بورس دارد .امنیت و بهره مندی از حمایت قانون و مقررات در سرمایه گذاری است . همچنین شرکت هایی که در آنها سرمایه گذاری می شود. وظیفه دارند تمامی اطلاعات مورد نیاز قبیل اطلاعات مالی ، برنامه های مالی و… را به سازمان بورس اعلام کنند.
3ــ حفظ سرمایه در مقابل تورم :
با توجه به تورم ، ارزش پول هر روز بیشتر از دیروز به صورت خودکار کاهش میابد. و در صورتی که افراد پول های پس انداز خود را در جایی سرمایه گذاری نکنند . ارزش آن با توجه به میزان تورم کم می شود .
افراد می توانند با توجه به سهام شرکت با میزان سهمی که خریده اند .در منافع این شرکت شریک شوند. درواقع می توان گفت این افراد در دارایی های شرکت به علاوه سود وزیان شرکت سهیم هستند .
با توجه به اینکه در طول زمان ارزش دارایی های شرکت با تورم افزایش خواهد یافت .و اینکه شرکت با فعالیت های اقتصادی که انجام می دهد سود قابل توجهی به دست خواهد آورد . افرادی که به خرید سهام اقدام می کنند می توانند سرمایه خود را در برابر تورم حفظ نمایند.
4 ــ نقد شوندگی :
یک دارایی خوب دارای ویژگی نقد شوندگی بالا است.به این معنی که هر زمان نیاز باشد بتوان آن را با سرعت بالابه پول نقد تبدیل کرد .این ویژگی مزیتی است که بورس آن را دارد .
ویژگی نقد شوندگی در بورس باعث شده که این بازار نسبت به مسکن و بازارهای دیگر تفاوت داشته باشد. و درای جذب بالای افراد در بازار خود باشد.
نقش بورس در اقتصاد :
این بازار یکی از بازار های معاملاتی است. که نقش بسیار مهمی در رشد و پیشرفت اقتصاد دارد. در واقع می توان گفت این بازار کسب و کار و رونق اقتصادی را با جمع آوری پس اندازهای خرد وکلان فراهم می نماید.
همچنین از لحاظ شرکت های تولیدی و خدماتی و… که با فروش سهام خود به دنبال سهامدار هستند و از طریق این بازار اقدام به جذب دارایی مالی خود می کنند نیز می توان نقش این بازار را در اقتصاد بازگو کرد. زیرا نقش اول این معامله ها از طریق بورس تامین مالی این شرکت ها است که از دو روش انجام می شود.
تامین مالی از منابع خارج بنگاه :
این روش به گفتار دیگر ابزارهای بدهی نیز گفته می شود. روش تامین مالی از طریق بدهی در واقع به معنی تامین منابع مالی به روش استقراض از سرمایه گذارانی است. که جز سهامداران شرکت نیستند. و بابت تامین مالی که این سرمایه گذاران انجام می دهند بازدهی معینی دریافت می کنند.
تامین مالی از منابع داخلی بنگاه :
در این روش تامین مالی یا همان سرمایه مورد نیاز از محل حقوق صاحبان سهام تامین می شود .و کسانی این سرمایه گذاری را انجام می دهند جز مالکان شرکت هستند .برای مثال می توان به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران اشاره کرد.
نحوه دریافت کد بورس :
برای خرید و فروش سهام اولین چیزی که نیاز است گرفتن یک کد بورسی است . این کد را می توان از طریق کارگزاری های بورس دریافت کرد .
کارگزاران افرادی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین فروشنده و خریدار را در بازار بورس ارائه میکنند. این افراد فروشنده برای خریدار و خریدار برای فروشنده را پیدا کرده .خرید و فروش سهام را در شرکت های بورسی بین این دو انجام می دهد. همچنین این نکته قابل توجه است که فقط توسط این افراد یعنی کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادر گرفتن کد بورسی امکان پذیر می باشد.
کد بورسی چیست؟
کد شناسه ای است که پنج تا عدد تصادفی و سه حرف اول فامیلی شخص فروشنده یا خریدار تشکیل می شود . کسی که دارای این کد است. می تواند از طریق نرم افزارهای معاملات آنلاین و یا پنل معاملات اینترنتی برای خرید و فروش سهام اقدام کند.
دو روش دریافت کد بورس:
1 ــ دریافت کد بورس به صورت حضوری:
در این روش شخص به کارگزاری مراجعه کرده. و با ارائه مدارک مورد نیاز درخواست خود را برای دریافت کد سهامداری اعلام می کند. سپس فرم های مربوطه را تکمیل و امضا کرده و کارگزاری اطلاعات را به شرکت بورس و شرکت سپرده گذاری ارسال می کند .تا کد ارسال شود .در شرایط معمولی ارسال کد را حداقل دو روز طول می کشد ( از زمان تحویل مدارک ).
2ــ دریافت کد بورس از طریق ثبت نام اینترنتی :
در این روش شخص بدون مراجعه به کارگزاری می تواند. کد خود را به صورت اینترنتی ثبت نام کند البته این نکته قابل توجه است. که در حال حاضر تعداد کمی از کارگزاری ها امکان ارسال کد غیر حضوری را دارند .
هر فردی می تواند با ارائه مدارک ذکر شده برای ثبت نام در معاملات بورس و فرابورس اقدام کند
مدارک لازم ثبت نام در بورس:
1ــ اصل و تصویر شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
2ــ اصل و تصویر پشت و رو از کارت ملی
3 ــ مشخصات حساب بانکی قبیل ( نام بانک ، شماره حساب ، شماره شبا ، کد ، نام شعبه ، نوع حساب )
4 ــ تکمیل فرم مشحصات مشتریان حقیقی
نحوه ثبت سفارش خرید و فروش سهام :
بعد از اینکه شخص کد بورس خود را دریافت کرد. نیاز دارد توسط پلتفرم ( سایت یا موبایل ) کارگزاری بورس ، خرید و فروش سهام را انجام دهد . برای انجام این کار لازم است که شخص از کارگزاری یک رمز بگیرد. که بتواند با آن خرید و فروش آنلاین سهام خود را انجام دهد. همچنین با این رمز می تواند خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی ، خرید و فروش تسهیلات مسکن نیز انجام دهد .و یا عرضه اولیه در بورس را در کجا از جهان که باشد می تواند از طریق اینترنت انجام دهد.
انواع روش های سرمایه گذاری در بورس :
1ــ سرمایه گذاری مستقیم در بورس :
در این روش سرمایه گذار با افتتاح حساب نزد کارگزاری به صورت مستقیم برای خرید و فروش سهم خود اقدام می کند. البته در این روش شخص با مراجعه به تلفن و اینترنت می تواند بازار را رصد کرده .و همچنین اقدام به خرید و فروش سهام خود نیز بکند. برای این نوع از سرمایه گذاری ، حرفه ای بودن. در بازار سرمایه و آشنایی کافی با سازوکارهای بورس ضروری است. افرادی که غیر حرفه ای در این زمینه عمل می کنند ریسک و چالش های حضور در بورس را افزایش خواهند داد.
2ــ سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس :
در این روش به جای اینکه شخص به صورت مستقیم به خرید و فروش سهام مورد نظر بپردازد .بازار را رصد کند یا موارد دیگر را مورد بررسی قرار دهد. به افراد آگاه و متخصص مراجعه می کند. این افراد به شخص کمک کرده تا سرمایه خود را در حوزهای مختلف سرمایه گذاری به شیوه درست به کاربگیرد. البته باید توجه داشت انجام این روش بیشتر برای کسانی مورد استفاده است. که وقت و زمان کافی برای یادگیری اصول سرمایه گذاری ندارند. و روش های سرمایه گذاری در بازار بورس را ندارند .
تاریخچه بورس :
نقش اولین بازرگانان اروپایی تشکیل بورس :
اولین بار هنگامی که جمعی از بارگانان اروپایی از فعالیت های خود ضرر کردند .به دنبال راه حلی بودند که بتوانند جلوی ضرر را بگیرند. یا آن را به حداقل برسانند به همین دلیل عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند. تا بتوانند سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند.
این روش به طور شگفت انگیری موفقیت آمیز بود.همچنین افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی نیز داشتند از این روش استفاده کردند.با گذشت زمان این تجربه دارای قانون شد و تبدیل به تشکیل شرکت های سهامی شد.
اولین شرکت سهامی در کشور روسیه بود در سال 1353 تاسیس شد.این شرکت کالاهای خود را بدون دور زدن از آفریقا به شرق آسیا و چین می برد.
به این دلیل احتمال ضرر این کار بسیار زیاد بود و عده از تجار را در این کار شریک کرد.این تجار سرمایه لازم را تامین کردند .و هرکس نسبت به سود و زیان شرکت شریک شد و کار با موفقیت روبه رو شد.
تاریخچه بورس در جهان :
با گذشت زمان مبادلات در اروپا زیادتر شد.و سرمایه گذاری در آنها زیادتر و به شرکای بیشتری نیاز داشت .به همین دلیل مراکزی تاسیس شد .که بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران ارتباط برقرار می کرد این مراکز بورس نام گرفتند.
اولین بورس در دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد.و تا به امروزه بیشتر کشور های جهان دارای بازار بورس شدند.در کشور ایران در سال 1345 قانون تشکیل بازار بورس به تصویب رسید.و از 15 بهمن ماه سال 1346 شمسی این بازار شروع به کار کرد .
تاریخپه واژه بورس :
از لحاظ لغت بورس یک کلمه فرانسوی است و معنای آن در ایران ( کیف پول) می باشد.تاریخچه پیدایش این لغت مربوط به قرت پانزدهم میلادی است .در آن زمان بازرگانان شهری با نام بوروژ در قسمت شمال غربی بلژیک بودند .که در میدانی با نام تربوس در مقابل خانه واندر بورس جمع می شدند.و به مبادله خرید و فروش کالا بر پایه حراج می پرداختند .
از ان زمان مکان هایی که در آن مبادله بر اساس حراج شکل می گرفت بورس گفته می شد. که به تدریج و با گذشت زمان این مبادلات گسترش یافتند و حالت مسقف به خود گرفتند.مبنای اصلی تاسیس بورس تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است. که باعث شفاف سازی پیوسته بازار بورس و قانونمندی آن در جهان شده است.
تاریخچه بورس در ایران :
بورس در ایران قبل از دهه 40
اولین مطالعات درباره تاسیس بورس در ایران در سال 1315 شمسی صورت گرفت .در این سال فردی بلژیکی با نام ران لوترفلد این مطالعات گسترده را انجام داد .و به تهیه اساسنامه داخلی بورس پرداخت تا به مسئولان ایرانی ارائه کند.
بورس در ایران بعد از دهه 40 :
اما با توجه به شرایط جنگ جهانی دوم در آن زمان 25 سال تاسیس بورس در ایران تاخیر یافت.در سال1341 موافقت نامه اولیه تاسیس بورس سهام ایران در کمیسیونی دروزارت بازرگانی تنظیم شد.همچنین تنظیم این موافقت نامه در حضور نمایندگان وزارت دارایی ، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی بود.
در اواخر سال 1341 برای مشارکت در راه اندازی بورس در ایران هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل به ایران دعوت شدند. و پس از گذشت 4 سال موفق شدند .در سال 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادر را در مجلس تصویب کنند .که برای اجرا از طرف وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد. یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادر. به بانک مرکزی در 15 بهمن ماه سال 1346 .چند معامله روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی توسط بورس اوراق بهادر تهران صورت گرفت. که بزرگ ترین مجتمع واحد های اقتصادی و تولیدی در آن زمان به شمار رفت .
