کلاس چیست؟

به مکانی که افراد مختلف در آن به یادگیری دروس میپردازند، کلاس گفته می‌شود. برای برقراری هر کلاس باید شرایط خاص و ویژه ای داشته باشیم اما به عنوان اصلی ترین رکن، حداقل به ۲ نفر نیاز است. یکی معلم و مدرس و دیگری دانش آموز یا دانشجو. نگارنده‌ی این نوشته تلاش کرده‌است تا کلاس‌های آنلاین و انواع آن را تا حدودی به شما معرفی کند. در این نوشته با ما همراه شوید تا کم کم به سوالات ذهنی شما پاسخ دهیم.

انواع کلاس ها

حتما شما هم یادتان می آید که در عالم بچگی با یک تکه مقوا و یه خط کش که در دست می گرفتیم ، چگونه معلم بازی می کردیم. عروسک ها شاگردهای کلاس کوچکمان می شدند و ما آموزگار کلاس بودیم و درس میدادیم. به این شیوه ی کلاس، کلاس های حضوری می گویند. در این شیوه باید شرایط خاصی فراهم باشد تا دانش آموز و معلم ، هر دو احساس آرامش داشته باشند. چند نمونه از این شرایط را باهم بررسی می کنیم.

وجود قانون

تنها جایی که بی قانون می توان به هدف خود رسید جنگل است. برای هر کاری نیاز به قوانین و مقررات است. کلاس درس یکی از اصلی ترین مکان هایی است که نیاز به وضع قوانین دارد. این قوانین باید بسته به شرایط و انتظارات طرفین و نظارت نهادهای بالاتر، تعیین گردد. فعالیت همه ی افراد کلاس باید بر پایه ی قانون باشد. ساعت ورود و خروج، زنگ تفریح، شیوه ی پرسش و … از جمله مواردی است که حتما باید درباره ی آن ها قانون خاص وضع شود.

ارزیابی مشخص

دانش آموز و معلم از ابتدای سال تحصیلی بدانند که شیوه ی ارزیابی به چه صورت است. بعضی از معلمان ترجیح می دهند که برای ارزیابی تنها به یک امتحان اکتفا کنند. عده ای دیگر هستند که عقیده دارند باید تلاش یک دانش آموز در طی یک دوره ی تحصیلی بررسی شود و نمره دهی بر اساس آن صورت بگیرد. هر معلمی با هر روشی، باید شیوه ی کار خود را از ابتدا توضیح دهد تا دانش آموزان بتوانند برای شیوه ی خاص ارزیابی خود را آماده کنند.

فعالیت هر دو گروه

شیوه ی فعالیت در کلاس باید به گونه ای باشد که هر دو گروه در آن مشارکت داشته باشند. در قدیم کلاس هایی بودند که تنها بر پایه ی فعالیت معلم پیش می رفت. معلم درس می داد، تمرین ها را حل می کرد، نتایج تحقیقات را بررسی می کرد و تمام این کارها بر عهده ی معلم بود و دانش آموزان منفعل بودند. امروزه عده ای از طرف دیگر بام افتاده اند. بعضی از معلم ها تمام کارهای کلاس را بر عهده ی شاگردان گذاشته اند و خودشان کناره گیری کرده اند. هر دو شیوه به شدت غلط است. هر دو گروه باید در کلاس فعالیت داشته باشند. منفعل بودن هر یکی از این گروه ها به ضرر کل کلاس است و باید از آن جلوگیری کرد.

شرایط فیزیکی

کلاس باید در شرایطی باشد که دانش آموزان و معلم احساس راحتی داشته باشند. وجود صندلی و نیمکت های مناسب، نور کافی، وسایل گرمایشی و سرمایشی خوب، تهویه ی مناسب فضا و… از جمله عواملی است که باید در تهیه ی یک کلاس لحاظ شود. عدم امکانات مناسب برای یک کلاس در یادگیری دانش آموزان تاثیر منفی می گذارد. همچنین به جرئت می توان گفت که نبود هر کدام از این امکانات در کیفیت آموزش توسط معلم اثر می گذارد و باعث می شود که کلاس بازدهی خوب و درخوری نداشته باشد.

کلاس آنلاین

نوع دیگر کلاس ها که امروزه بیشتر از قبل مورد توجه همه ی افراد قرار گرفته است، کلاس های آنلاین است. در کلاس های آنلاین شیوه ای اتخاذ می شود که دانش آموز و معلم به صورت مجازی و آنلاین با همدیگر ارتباط داشته باشند. این بدین معناست که دیگر حضور افراد در کلاس های درس الزامی ندارد و افراد می توانند در خانه به یادگیری علم و دانش مشغول شوند.

(ویدئو)

چگونگی رشد کلاس آنلاین در سال 2020

با شیوع کرونا و سرعت انتقال این ویروس خطرناک، علاقه به کلاس های آنلاین بیشتر شده است. در ابتدا همه ی مدارس و دانشگاه ها و آموزشگاه ها به صورت موقت تعطیل شدند اما با ادامه دار شدن این بیماری، نیاز بود تا متخصصان امر چاره ای دیگر پیدا کنند و به فکر راه حل های بهتری باشند. چون ویروس برای همه ناشناخته بود، خیلی دیر مشخص شد که آیا سرعت انتقال آن بین بچه ها مثل بزرگسالان بالاست؟ یا اصلا این ویروس کودکان را درگیر می کند؟ این دست از سوالات باعث شد که بسیاری از محیط های آموزشی، کلاس های خود را تعطیل کنند و مراکز آموزشی خود را جمع کنند.

برگزاری کلاس ها در سال 2020

عده ای دیگر تصمیم گرفتند با همان شیوه ی سنتی به فعالیت خود ادامه دهند. آن ها کلاس های حضوری برگزار می کردند و تغییری در کار خود نداده بودند اما استقبال از مراکز آن ها به شدت کاهش یافت. والدین کودکان حاضر نبودند ریسک کنند و سلامتی کودک خود را به خطر بیاندازند در نتیجه از این دست کلاس های حضوری استقبال نمی کردند. برنده ی این میدان رقابت، آموزشگاه های بودند که به سراغ کلاس های آنلاین رفتند. استقبال بی نظیری از این شیوه ی نوین آموزشی پدید آمد و سود زیادی برای آنان به همراه داشت. البته باید به این نکته اشاره کرد که کلاس های آنلاین حتی قبل از این ویروس هم وجود داشت اما به این شدت شناخته شده نبود. هیچکس باور نمی کرد که کلاس های آنلاین به این طریق به یکباره مورد توجه قرار بگیرد و رشد کند.

شرایط کلاس های آنلاین

کلاس های آنلاین هم مانند کلاس های حضوری باید شرایط خاصی داشته  باشند تا به وسیله ی آن ها کلاس ها به خوبی و در فضای مناسب برگزار شود. آنلاین بودن سر ساعت بسته به نوع کلاس آنلاین، مشارکت در بحث ها، تلاش برای یادگیری هرچه بهتر دروس، تعامل بین شاگرد و معلم، توضیح در مورد چگونگی برگزاری آزمون ها، حضور فعال و دائم دانش آموزان و معلم سر کلاس، کمک به یکدیگر در جهت حضور در کلاس، وضع قوانین برای جلوگیری از هرج و مرج در کلاس ها و … از جمله عواملی است که اگر رعایت شود کلاس های آنلاین به بهترین شکل برگزار می شود. این عوامل باعث می شود بازدهی این کلاس ها در بالاترین حد خود قرار بگیرد و از این جهت رعایت کردن آن ها بسیار اهمیت دارد.

انواع کلاس های آنلاین

کلاس های آنلاین را از شیوه های متعددی می توان تقسیم بندی کرد. ما در این نوشته به معرفی کلاس های آنلاین بدون حضور معلم و با حضور معلم می پردازیم.

کلاس های آنلاین بدون حضور معلم

این کلاس ها معمولا در اپلیکیشن ها، سایت ها، وبلاگ ها و … برقرار می شود. محتواهای آموزشی توسط فرد یا افرادی آماده می شود و بعد از بارگذاری مطالب، هر دانش آموزی در هر کجای دنیا می تواند به آن دسترسی داشته باشد و از آن استفاده کند.

این کلاس های آنلاین بر پایه ی ویدئو های ضبط شده، صوت های جمع آوری شده، محتواهای متنی و تصویری و… انجام می شود. مدرس و یا معلم ، فایل های آموزشی را در اختیار دانش آموز قرار می دهد و چگونگی یادگیری و زمان آن بستگی به خود دانش آموز دارد و در نهایت برگزاری امتحان و آزمون مشخص می کند که دانش آموز به فایل ها توجه لازم را کرده است یا خیر. همچنین این شیوه برای آموزش های خودخوان عالی است.

یکی از سایت هایی که به این شیوه آموزش می دهد، همین سایت است که محتواهای متنی آموزشی تولید می کند و در اختیار سایرین قرار می دهد. برای مثال یک نمونه آموزش از این لینک را ملاحظه کنید.

ویدئو های اینستاگرام، یوتیوب، آپارات و … هم از همین دست آموزش ها هستند.

مزایا کلاس های آنلاین بدون حضور معلم

در دسترس بودن آموزش ها بدون نیاز به آنلاین شدن سر ساعتی مشخص

امکان استفاده ی چندین باره از آموزش ها

داشتن زمان کافی برای فکر کردن بر روی محتواهای ارائه شده

امکان استفاده از کلاس های آنلاین بدون شرکت در آموزشگاه ها و به صورت خودآموز

معایب کلاس های آنلاین بدون حضور معلم

عدم تعامل بین دانش آموز و معلمان

حواس پرتی در این روش بیشتر است

نظارتی بر عملکرد دانش آموز حین یادگیری وجود ندارد

آشنا نشدن با سایر همکلاسی ها و معلمان

و…

کلاس های آنلاین با حضور معلم

این نوع از کلاس های آنلاین زیر نظر معلم شکل می گیرد و در زمان شروع کلاس هم زمان هر دو نفر(شاگرد و معلم) باید آنلاین باشند. استاد یا معلم به تدریس می پردازد و دانش آموزان به صورت برخط با معلم ارتباط می گیرند. این نوع از کلاس های آنلاین از جهت نوع تعامل و ارتباط به کلاس های حضوری نزدیک تر است و مکانزیم آن تقریبا به کلاس های حضوری شباهت دارد.

کلاس های آنلاینی که با حضور معلم انجام می شود می تواند به صورت ویدئو کنفرانس یا به صورت صوتی انجام شود. در بعضی از موارد این امکان وجود دارد که کلاس های درس ذخیره شود ولی در بعضی از موارد امکان ذخیره سازی وجود ندارد. نکته ای که در این نوع کلاس های آنلاین وجود دارد، این است که در یک تاریخ خاص همه باید آنلاین باشند. این شیوه مزایا و معایبی دارد که می توان به صورت خلاصه به آن ها اشاره کرد.

مزایا کلاس های آنلاین با حضور معلم

ارتباط و تعامل دو طرفه

یادگیری بهتر

امکان مطرح کردن سوالات به صورت همزمان و رفع اشکال

ایجاد صمیمت بیشتر بین شاگردان و معلم و …

معایب کلاس های آنلاین با حضور معلم

قطع و وصل شدن اینترنت باعث قطع کلاس درس می شود

ممکن است در تاریخ خاص همه نتوانند در کلاس شرکت کنند

کمبود زمان برای فکر کردن روی نکات آموزش داده شده

در صورت عدم امکان ذخیره سازی کلاس، امکان دوره ی دروس وجود ندارد و …

بسترهایی برای برگزاری کلاس آنلاین با حضور معلم

در ابتدای نوشته گفتیم که علاقه به کلاس های آنلاین بسیار زیاد شده است به طوری که در همه جای دنیا به این نوع کلاس ها توجه ویژه ای می شود. کلاس های آنلاین در بسترهای مختلفی امکان برگذاری دارد. وب سایت ها، نرم افزارها و پلتفرم ها و … بسترهایی برای برگزاری این کلاس های آنلاین شده اند. ما در این نوشته به معرفی سه نمونه خارجی و سه نمونه ی داخلی از این برنامه ها و سامانه ها می پردازیم.

برنامه های خارجی

اسکایپ

برنامه ی اسکایپ در سال 2003 ساخته شد و در سال2005 کم کم توانست وارد بازار رقابت با سایر برنامه ها بشود. این برنامه امکان تماس صوتی و تصویری را به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می دهد و یکی از صدها برنامه ای است که افراد برای برگزاری کلاس های آنلاین با حضور معلم از آن استفاده می کنند. اسکایپ این قابلیت را دارد که فایل ها را به راحتی انتقال دهد و کنفرانس های ویدئویی برگزار کند. اگر شما تمایل دارید که کلاس های آنلاین برگزار کنید فقط کافی است تا یک حساب کاربری بسازید و از امکانات بی نظیر اسکایپ استفاده کنید. ویدئوی زیر طریقه ی برگزاری کلاس های آنلاین در اسکایپ را به شما یاد می دهد.

زوم

زوم یکی دیگر از اپلیکیشن هایی است که امکان تماس های تصویری را به شما می دهد و در زمینه ی کلاس های آنلاین کاربرد دارد. نکته ای که این برنامه را از سایر برنامه ها متمایز کرده است، این است که تعداد زیادی از افراد می توانند سر کلاس ها و تماس های تصویری حضور داشته باشند و استفاده از آن تا یک سقف مشخص رایگان است. نکته ی دیگری که باید به آن توجه کرد این است که بعد از تمام شدن کلاس، می توانید فایل ویدئویی آن را ذخیره کنید و برای مرور درس ها از آن استفاده کنید.

برای استفاده از این اپلیکیشن لزومی ندارد که حساب کاربری داشته باشید یا بسازید. تنها کافی است بر روی آدرس جلسه و کلاسی که برای شما ارسال شده است کلیک کنید تا به راحتی وارد کلاس شوید و از امکانات زوم استفاده کنید. زوم یکی از پرقدرت ترین اپلیکیشن ها در این زمینه است و امروزه برای کلاس های آنلاین از آن استفاده می شود. برای اطلاعات بیشتر می توانید به ( https://en.wikipedia.org/wiki/Zoom_Video_Communications#History) سر بزنید.

گوگل میت

همانطور که از اسم گوگل میت مشخص است، برنامه ای است که توسط گوگل معرفی شده است. برای استفاده از گوگل میت باید حتما یک حساب گوگل داشته باشید تا به وسیله ی آن بتوانید در کنفرانس های تصویری و کلاس های آنلاین شرکت کنید. به طور کلی گوگل میت قابلیت های عجیب وغریبی ندارد ولی این نکته که برای استفاده از آن نباید هزینه ای پرداخت کنید، آن را به یک برنامه ی پرمخاطب تبدیل کرده است. گوگل میت روی وب هم کار می کند و می توانید از نسخه ی وب آن استفاده کنید. به طور کلی کار با گوگل میت ساده است و شما را به دردسر نمی اندازد.

گوگل میت محیطی امن دارد و از اطلاعات شما نگهداری می کند. نکته ی دیگر این است که گوگل میت امکانی را برای شما فراهم کرده است که بتوانید سر و صدای اطراف خود را کاهش دهید. این قابلیت برای کلاس های درس بسیار کارآمد است زیرا سر و صدای اضافه در هنگام آموزش، باعث حواس پرتی دانش آموزان و مخاطبان می شود.

برنامه های ایرانی

شاد

این روزها اسم برنامه ی شاد را از زبان خانواده هایی که فرزندشان محصل آموزش و پرورش است زیاد می شنویم. اولین اپلیکیشن فارسی که با آموزش و پرورش در جهت برگذاری کلاس های آنلاین همکاری کرد برنامه ی شاد بود. این برنامه برای دانش آموزان بومی سازی شده است. شاد مختص برگزاری کلاس های آنلاین آموزش و پرورش و استفاده ی مدارس است. این برنامه ابتدا مشکلات زیادی داشت به طوری که دانش آموزان گلایه داشتند که مدام قطع و وصل می شود اما به تدریج این مشکلات کمتر شد و دانش آموزان به استفاده از آن علاقه ی بیشتری  نشان دادند. طبق آمار ارائه شده؛ امروزه بیش از 14 میلیون دانش آموز از برنامه ی شاد در تمام نقاط ایران استفاده می کنند.

اسکای روم

این سامانه بین کاربرانی که از آن استفاده کرده اند بسیار محبوب است. اسکای روم در واقع شکل تجسم یافته ی جمله ی (( ایرانی می تواند)) است. اسکای روم بسیار خوش ساخت است و کار با آن بسیار راحت است. مدرسانی که از این برنامه استفاده می کنند می توانند هم به صورت رایگان از آن بهره مند شوند و هم با پرداخت هزینه از امکانات بیشتر آن استفاده کنند. در اسکای روم علاوه بر امکان ارتباط دو طرفه به صورت صوتی و ویدئویی، شما می توانید فایل های خود را بارگذاری کنید. اسکای روم همچنین این قابلیت را برای شما در نظر گرفته است که بتوانید اسلایدهایی را به دانش آموزان نشان دهید.

امکانات خاص اسکای روم

تخته وایت برد هم به صورت مجازی وجود دارد تا اگر خواستید بتوانید نکات مهم را روی تخته برای دانش آموزان بنویسید. یکی دیگر از خوبی هایی که اسکای روم دارد این است که حجم مصرفی اینترنت آن بسیار کم است و همین نکته باعث استقبال زیاد دانش آموزان و معلمان نسبت به این برنامه شده است.

نکته ی دیگر این است که برای استفاده از این برنامه نیازی نیست آن را نصب کنید و می توانید از وب سایت اسکای روم استفاده کنید. محیط فارسی اسکای روم باعث شده است، کسانی که زبان انگلیسی را به خوبی بلد نیستند، بتوانند از آن استفاده کنند و به نیازهای خود پاسخ بدهند.

طریقه استفاده از اسکای روم در این ویدئو آموزش داده شده است.

فراروم

فراروم یک سامانه ی مجازی دیگر برای برگزاری کلاس های آنلاین است. برای استفاده از این پلتفروم در ابتدا باید نیاز خود را مشخص کنید. بعد از آن می توانید تصمیم بگیرید که از کلاس های آنلاین رایگان آن استفاده کنید و یا هزینه کنید و امکانات بیشتری داشته باشید. فراروم امکان ذخیره ی ویدئو های کلاس های آنلاین را به کاربران می دهد و از این جهت بسیاری از دانشگاه ها و آموزشگاه ها تمایل دارند از آن استفاده کنند.

تعرفه های استفاده از فراروم به صورت نیم بها محاسبه می شود و از این جهت خیال کاربران آن راحت است. این سامانه ی مجازی که ساخت ایران است، تا به امروز بیش از 45000 شرکت کننده داشته است و کاربران از استفاده از آن راضی هستند.

سخن پایانی

کلاس های آنلاین مورد استقبال واقع شده استهمانطور که گفته شد کلاس های آنلاین انواع مختلفی دارد. در کنار هم بعضی از برنامه های خارجی و داخلی که می توان در جهت برگزاری کلاس آنلاین از آن استفاده کرد را مشاهده کردیم. امیدواریم اگر قصد برگزاری کلاس های آنلاین را دارید، بعد از مطالعه ی این مقاله به راحتی بتوانید تصمیم بگیرید که از چه راهی و به شیوه ای می خواهید طفلان گریزپای را به پای درس و کلاس بیاورید و این نوشته برای شما مفید باشد.