اثرات موسیقی بر سلامتی انسان
تا به حال به اثرات موسیقی بر سلامتی انسان فکر کرده‌اید؟ می‌دانستید آهنگ‌هایی که هر روز گوش می‌دهید، میتوانند به عنوان دارویی برای حفظ سلامت روح و جسم شما عمل کنند؟ بله، منظور ما از اثرات موسیقی بر سلامتی انسان، فقط اثرات مربوط به سلامتی روانی نیست.
موسیقی می‌تواند دل‌های شکسته را آرام کند، به ورزشکاران انگیزه و به مهمانی‌ها شادی را هدیه دهد. در عین حال، موسیقی فوایدی هم برای سلامت انسان دارد که به صورت علمی ثابت شده‌اند. تحقیقات در مورد اثرات موسیقی بر سلامتی انسان، نشان داده است که گوش دادن به موسیقی می‌تواند باعث بهبود عملکرد حافظه، افزایش سرعت بهبودی بیماری‌ها، بالا بردن تاثیر تمرینات ورزشی و فواید دیگری شود.
در ادامه با ما همراه باشید تا اثرات موسیقی بر سلامتی انسان را باهم بررسی کنیم.
موسیقی حافظه‌ی شما را بهبود می‌بخشد
بیماران مبتلا به آلزایمر، معمولا میتوانند آهنگ‌ها و شعر ترانه‌های خاص را به یاد بیاورند. پزشکان هم با در نظر گرفتن این موضوع، اغلب برای بازیابی خاطرات از دسته رفته‌ی بیماران، از موسیقی و شعر استفاده می‌کنند. موسیقی‌های خاص، میتوانند خاطرات منحصربهفردی در ذهن انسان ایجاد کنند. برای مثال، موسیقی مربوط به یک دوره‌ی زمانی خاص، دربردارنده‌ی خاطرات مربوط به آن دوره است. می‌خواهید بخشی از گذشته را به خاطر بیاورید؟ آهنگ‌هایی که در آن زمان گوش می‌دادید را دوباره پخش کنید!
اثرات موسیقی بر سلامتی انسان و به ویژه تاثیر آن بر حافظه، همیشه بحث داغی در دنیای علم بوده است. اما بالاخره پژوهشگران شواهدی به دست آورده‌اند که ثابت می‌کند فرآیند پردازش موسیقی و زبان، و به خاطر سپردن اطلاعات خاص، به برخی از سیستم‌های مغزی متکی است. طبق این تحقیقات، موسیقی که ما در دوران نوجوانی گوش می‌دهیم، تاثیرات بیشتری بر مغز ما دارد تا موسیقی که در دوران بزرگسالی به آن گوش می‌دهیم.
ایده‌ی استفاده از موسیقی برای به خاطر آوردن خاطرات گذشته، ممکن است برای خیلی از افراد سرگرم کننده به نظر برسد. با این حال این کار برای افرادی که به زوال عقل یا آلزایمر مبتلا هستند، بسیار موثر است.
از دیگر اثرات موسیقی بر سلامتی انسان می‌توان به این موضوع اشاره کرد، که گوش دادن به موسیقی و یادگیری آن، از زوال عقل جلوگیری می‌کند و ذهن را سالم نگه می‌دارد. تحقیقات نشان داده است که اگر در نوجوانی نواختن سازی را یاد بگیرید، اثرات آن را در بزرگسالی هم مشاهده خواهید کرد.
موسیقی بر تمرینات ورزشی اثر مثبت می‌گذارد
روی تردمیل احساس خستگی می‌کنید؟ هندزفری خود را بردارید و آهنگ موردعلاقه‌تان را پخش کنید.
موسیقی نه تنها می‌تواند حواس شما را از آگاهی بدنی یا همان دردِ ناشی از ورزش کردن دور کند، بلکه بر سلامتی شما هم تاثیر می‌گذارد.
گوش دادن به موسیقی باعث آزاد شدن ماده‌ای به نام اندورفین در مغز می‌شود. اندروفین احساس هیجان را بالا میبرد. اندورفین علاوه بر ایجاد احساس سرخوشی، باعث کاهش اضطراب، تسکین درد و تثبیت سیستم ایمنی هم می‌شود. بنابراین زمانی که میزان اندروفین در بدن بالا برود، فرد استرس کمتری خواهد داشت.
علاوه بر اثرات موسیقی بر سلامتی انسان، گوش دادن به آهنگ‌هایی با ریتم تند، می‌تواند شما را ترغیب کند که تلاش بیشتری در زمان ورزش انجام دهید. بر اساس نتایج یک تحقیق، پژوهشگران دریافتند، دوچرخه سوارانی که به موسیقی‌هایی با ریتم تند گوش می‌دادند، سریع‌تر از دوچرخه سوارانی که به موسیقی با ریتم کندتر گوش می‌دادند، به خط پایان رسیدند.
درمان بیماری‌های جسمی با موسیقی
نتایج پژوهشی در بیمارستان عمومی اتریش بر روی بیمارانی که کمر خود را جراحی کرده بودند، نشان داد زمانی که موسیقی برای بیماران پخش می‌شد، سرعت بهبودی آن‌ها را افزایش می‌داد و درد جسمی آن‌ها هم کاهش پیدا می‌کرد. درواقع، اثرات موسیقی بر سلامتی انسان، مربوط به بخش‌های خاصی از بدن می‌شود. موسیقی با سیستم عصبی یعنی مغز، فشار خون و ضربان قلب، و همچنین با سیستم لیمبیک، یعنی احساسات و عواطف انسان، ارتباط برقرار می‌کند.
زمانی که آهنگ‌هایی با ریتم آرام پخش می‌شود، بدن به آن‌ها واکنشی مشابه نشان می‌دهد. یعنی ضربان قلب آهسته شده و فشار خون پایین می‌آید. در نتیجه‌ی این واکنش، تنفش فرد آرام می‌شود و همین تنش گردن، شانه‌ها، معده و کمر را هم کاهش می‌دهد. گوش دادن به موسیقی آرامش بخش به صورت منظم، به ایجاد آرامش جسمی کمک می‌کند. با گذشت زمان، این کار باعث افزیش سرعت بهبودی و کاهش درد بیماران می‌شود.
محققان فنلاندی در تحقیقی مشابه، متوجه تاثیرات موسیقی بر سلامتی بیمارانی شدند که سکته‌ی مغزی کرده بودند. برطبق پژوهش آن‌ها، درصورتی که بیماران سکته‌ی مغزی، چند ساعت در روز به موسیقی گوش بدهند، حافظه‌ی کلامی آن‌ها بهتر بهبود می‌یابد. همچنین، این بیماران بهتر میتوانند تمرکز کنند و روحیهی آن‌ها نسبت به بیمارانی که به موسیقی گوش نمی‌دهند، بالاتر است.
موسیقی استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد
موسیقی، ارتباطی منحصربه‌فرد با احساسات انسان دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که می‌توان از موسیقی به عنوان ابزاری موثر در مدیریت استرس استفاده کرد.
همانطور که گوش دادن به موسیقی‌های آرام، باعث آرام شدن بدن می‌شود، بعضی از آهنگ‌ها اثری مشابه بر روی ذهن می‌گذارند. محققان دانشگاه استنفورد دریافتند که موسیقی می‌تواند مانند دارو، عملکرد مغز را تغییر دهد. بنابراین، موسیقی دارویی ارزان و در دسترس برای کاهش استرس محسوب می‌شود. برخی موسیقی‌هایی که به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کنند را در زیر می‌توانید مشاهده کنید:
- سازهای زهی بومی آمریکایی، سلتیکی، هندی، طبل و فلوت
- صدای باران، رعد و برق و صداهای طبیعت
- موسیقی جاز، کلاسیک و در کل هر موسیقی که گوش دادن به آن راحت باشد
موسیقی کیفیت خواب را افزایش می‌دهد
بی‌خوابی و سایر مشکلات مربوط به کمبود خواب میتوانند زندگی انسان را مختل کنند. ولی موسیقی می‌تواند در این مورد هم به انسان کمک کند.
هارمات، تاماچ و بودیزس بر روی اثرات موسیقی بر سلامتی انسان پژوهشی انجام دادند. 94 دانشجوی 19 تا 28 ساله که دچار مشکلات مربوط به خواب بودند، در این آزمایش شرکت کردند. شرکت کنندگان به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول به مدت سه هفته قبل از خواب به مدت 45 دقیقه به موسیقی کلاسیک گوش می‌دادند. گروه دوم در طول این سه هفته، قبل از خواب برای 45 دقیقه به کتاب صوتی گوش می‌کردند. گروه دیگر، هیچ تغییری در شیوه‌ی خوابیدن خود ندادند. درنهایت، کیفیت خواب و علائم افسردگی این سه گروه، با استفاده از شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ و پرسشنامه‌ی افسردگی بک اندازه‌گیری شد.
نتایج این پژوهش، یکی دیگر از اثرات موسیقی بر سلامتی انسان را نشان داد. کیفیت خوابِ گروهی که قبل از خواب به موسیقی گوش می‌دادند، به شکل قابل توجهی بهبود یافته بود. همچنین، علائم افسردگی هم در آن‌ها کاهش پیدا کرده بود. ولی هیچ بهبود قابل توجهی در دو گروه دیگر مشاهده نشد.
از نتایج این تحقیق اینطور می‌توان برداشت کرد که ازجمله اثرات موسیقی بر سلامتی انسان، بهبود خواب و داشتن خوابی طولانی و بدون مزاحمت است.
جمع بندی
دفعه‌ی بعدی که به موسیقی موردعلاقه‌تان گوش می‌دهید، یا در مهمانی ساز می‌نوازید، تمام اثرات موسیقی بر سلامتی انسان را هم به خاطر بیاورید. فواید موسیقی برای بدن، مانند بهبود حافظه، کاهش استرس و… کاملا ثابت شده‌اند. امیدواریم با گوش دادن به موسیقی بتوانید بدنی سالم‌تر داشته باشید.
